Met spionnen en Assange aan tafel

<Webwereld column>

Foto van Israelische plutonium core, gemaakt door klokkenluider

Het Nationaal Cyber Security Centrum gaf deze week op haar conferentie aan dat het meer naar hackers wil gaan luisteren. Het is natuurlijk mooi dat de overheid gaat luisteren naar de mensen die er het meest vanaf weten hoewel de vraag blijft waarom men daar tot 2013 mee heeft gewacht. Als ze daar 5 of 10 jaar eerder mee waren begonnen had het een ongelofelijke hoop ellende en geld bespaard. Ik hoop van harte dat het overleg met de hack(tivist) community over meer gaat dan alleen technische trucs, want er zou juist op beleidsniveau moeten worden gepraat. Voor technische zaken kan men ook gewoon de gebruikelijke bureaus inhuren en hackers gewoon betalen voor hun kennis en advies.

Ondertussen vond een flinke groep hackers het jammer dat zij niet welkom waren en organiseerden een alternatieve bijeenkomst. Als de intenties van het NSCS komend jaar goed worden uitgewerkt is deze de volgende keer wellicht niet nodig. Aan de community-kant moeten deze gesprekken ook goed geregeld worden (wie zit aan tafel en vooral met welke pet op) want als community-bijdragen en commerciële belangen door elkaar gaan lopen ontaarden zaken snel in gekissebis en ruzie. Ik spreek uit ervaring ;-). Niemand is ‘vertegenwoordiger’ van ‘de hacker community’. Het NSCS zal er aan moeten wennen dat wij geen gecentraliseerde organisatie zijn met een hoofdkantoor waar je kunt afspreken met de top-functionaris.

Helaas kon ik geen van beide bijeenkomsten bijwonen omdat ik in Londen een diner had. Dit had plaats in de ambassade van Ecuador, waar Julian Assange zich ophoudt als politiek vluchteling voor de Amerikaanse overheid. Die overheid heeft uitgesproken hem te willen veroordelen voor spionage (of gewoon doodschieten zonder vorm van proces – dat blijf ook favoriet). Dit ondank het feit dat hij geen enkele Amerikaanse wet heeft overtreden – journalistiek is vooralsnog gewoon toegestaan. De kleine ambassade van Ecuador in Londen is momenteel waarschijnlijk een van de best bewaakte plekken op aarde, zowel met zichtbare (politie-oplegger-met-antennes) als onzichtbare surveillance.

Het diner werd gehouden ter voorbereiding van de uitreiking van de Sam Adams Award die een dag later in Oxford zou plaatsvinden. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die een belangrijke rol heeft gespeeld op het gebied van inlichtingen, vrede en mensenrechten. Enkele voormalige prijs-winnaars en organisatoren kwamen in Londen bijeen omdat Julian Assange het pand niet kan verlaten zonder een enkeltje Cuba te riskeren. Winnaar dit jaar was Dr. Thomas Fingar, in 2006/2007 verantwoordelijk voor de National Intelligence Estimate over Iran. Ondanks enorme politieke druk op hem om een wenselijk antwoord te produceren, bleef Dr. Fingar bij de feiten. Het onderzoek concludeerde met klem dat Iran sinds 2003 geen kernwapenprogramma meer had. Het onderzoek werd vervolgens in zijn volledigheid gelekt en de wereld las mee. In zijn memoires gaf Gouverneur G.W. Bush (voor de titel President moet je verkozen zijn) aan dit rapport het voor hem daarna onmogelijk maakte om ‘het Amerikaanse leger in te zetten tegen Iran’ – je hoort de teleurgestelde toon. Integriteit redt mensenlevens, in dit geval mogelijk miljoenen Iraniërs en anderen in de regio.

Het sobere (in termen van sfeer en alcohol) gedeelte van het diner werd besteed aan het plannen van de prijsuitreiking. Nadat planning en diverse flessen weggewerkt waren kwam het gesprek op de situatie in de ambassade. Vanzelf kom je dan op het maken van een inschatting over passief meeluisterende voormalige collega’s van tafelgenoten Ray McGovern (CIA), Thomas Drake (NSA), Coleen Rowley (FBI), Annie Machon (MI5) en Ann Wright (US Army). Afluisterapparatuur in de muren en het plafond (heel langzaam en onhoorbaar kleine gaatjes boren)? Laserstralen op de ramen? Richtmicrofoons vanaf de overkant van de straat? Microgolfradar?

Met een groep voormalige spionnen en Julian Assange praten over alle verschillende manieren om afgeluisterd te worden is een patent middel om al je illusies over privacy te verliezen. Gelukkig geldt dit vooralsnog vooral voor mensen die op effectieve manier de misstanden van de machtigste organisaties ter wereld aan de kaak willen stellen. De kracht van intimidatiepogingen die tegen je gebruikt worden is meteen een goede maatstaf voor je effectiviteit als activist (of journalist). "If you’re not getting arrested every now and then you need to try harder". In Nederland hebben we dus ook veel reporters (die opschrijven wat anderen gezegd willen hebben) en weinig journalisten (die opschrijven wat anderen niet gezegd willen hebben). Hulde aan de kleine groep die in de laatste categorie valt.

De gemaakte plannen zouden de volgende dag door de raad van toezicht van de Oxford Union bruut van tafel zouden worden geveegd. De beloofde live-streaming van video (en posting op het youtube-kanaal van de vereniging) worden vooralsnog geblokkeerd op onduidelijke gronden. Kennelijk is de een gesprek tussen voormalige intelligence-insiders bedreigend genoeg om de eeuwenlange traditie van openheid en academische vrijheid van gedachtewisseling maar even te omzeilen. Een glashelder bewijs voor de noodzaak van Wikileaks.

Update: inmiddels is een video-clip van de toespraak van Julian Assange tijdend de prijsuitreiking van afgelopen woensdagavond door de Oxford Union online gezet. De achtergrond van de video (oorspronkelijk de helikopter-video gelekt in april 2010) is vervangen door het logo van de vereniging (in een aantal van de beelden van de zaal kan men de orginele weergave zien). Officieele reden daarvoor is dat men zich zorgen maakte over mogelijke copyright claims van het Pentagon (over een video die laat zien hoe journalisten, burgers en kinderen worden bechoten met anti-tank wapens gemaakt van verarmd uranium). Update 2: Wikileaks heeft hun eigen kopie van de speech online gezet.

Van de toespraken van een half dozijn andere aanwezigen (inclusief de ontvanger van de prijs) volgen hopelijk nog.

The Real News Network heeft een kort video verslag gemaakt over de bijeenkomst en de context er van. Zal nog lang politiek relevant blijven.